Choć nie zawsze masz ochotę
I nie co dzień los ma gest,
Warto walczyć o tę cnotę,
Którą wielka mądrość jest.
Mówią „szkoła drugim domem”
I tak trwa przez wiele lat,
Więc ją w sercu swym zachowaj,
Gdy Cię wielki wezwie świat.
Wiwat, szkoło, droga szkoło!
Twą tradycję chcemy nieść,
Oddać życiem naszym całym
Ziemi Pogorzelskiej cześć!
Położona jest w południowo-wschodniej części regionu leszczyńskiego. Zajmuje powierzchnię 96,4 km2. Na obszarze tym mieszka ponad 5500 osób. Gmina charakteryzuje się równinnym krajobrazem, 33 procent jej obszaru zajmują lasy. Spotkać w nich można okazałe, wieloletnie dęby. Gmina ma charakter rolniczy. Liczba gospodarstw indywidualnych sięga prawie sześciuset. Rolnicy przede wszystkim uprawiają zboża oraz hodują bydło i trzodę chlewną. Na tym terenie istnieją też: dwie Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne oraz filie Instytutu Doświadczalnego Buraka Cukrowego, Gminna Spółdzielnia ,,Samopomoc Chłopska''. W gminie znajduje się 11 wsi sołeckich i miasteczko Pogorzela, będące jej siedzibą. Mieszka w nim około 2000 osób. Dzisiejsze osiągnięcia i dokonania mieszkańców gminy uwidaczniają się również w sferze gospodarczej. Z powodzeniem działają tu: Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Parol-Łagódka, Stolarska Spółdzielnia Pracy ,,Jedność Robotnicza'', Rzeźnictwo-Wędliniarstwo Z. J. Konarczak, kilkanaście zakładów rzemieślniczych i produkcyjno-usługowych. W gminie funkcjonuje szkoła podstawowa z 3 filiami i gimnazjum oraz 3 przedszkola. Są też: biblioteka, Dom Kultury, kluby sportowe, Strzeleckie Bractwo Kurkowe, a także prężnie działająca Ochotnicza Straż Pożarna. Gmina Pogorzela jest wspaniałym terenem do uprawiania rekreacji i turystyki, zwłaszcza konnej, rowerowej i pieszej. Piękne krajobrazy, lasy, kąpielisko, a także mnóstwo zabytków skłaniają do organizowania czynnego wypoczynku. Warto między innymi zobaczyć: późnobarokowy kościół w Pogorzeli, spichlerz i pałac w Kromolicach, wiatrak w Gumienicach. Pogorzela współpracuje z gminą Hunsel w Holandii.
Nowe zakłady przemysłowe dały pracę wielu mieszkańcom oraz w znacznej mierze przyczyniły się do ożywienia życia gospodarczego Pogorzeli. W 1914 roku wybuchła I wojna światowa, w której starły się ze sobą trzy zaborcze mocarstwa. Wojna okazała się długotrwała i wyniszczająca, co doprowadziło do wyczerpania zaborców i ich znacznego osłabienia. Zarówno Rosja, Niemcy jak i Austro-Węgry będące w przeciwstawnych koalicjach, zaczęły ogłaszać różne deklaracje w sprawie polskiej.
Jesienią 1918 roku na wszystkich frontach pogorszyła się pozycja wojsk niemieckich. Niemcy znalazły się w przededniu klęski. 9 listopada 1918 roku rewolucja w Niemczech obaliła monarchię. Wskutek rozruchów i przewrotu w Berlinie wytworzyła się w Poznańskiem sytuacja chaosu, bezładu i dezorientacji. Powstawały rady robotnicze i żołnierskie – organy nowych władz państwowych. Ujawniły się i wzmogły aktywność różne grupy bojowe oraz gwałtownie wzrosły dążenia w kierunku od oderwania od Rzeszy i zrzucenia jarzma niewoli. Pod koniec grudnia 1918 roku proces dążeń narodowowyzwoleńczych w Wielkopolsce doszedł do punktu kulminacyjnego. 27 grudnia 1918 roku, w związku z przyjazdem do Poznania członka Komitetu Narodowego Polskiego, Ignacego Paderewskiego zorganizowano prowokacje niemieckie. W Poznaniu padły pierwsze strzały.
14 listopada 1918 roku utworzono w Pogorzeli Radę Żołnierską, której przewodniczącym został Walenty Roszczak, a w skład zarządu weszli: Franciszek Bolewicki – zastępca przewodniczącego, Jan Barczak – sekretarz i członkowie: Franciszek Filipiak, Feliks Kaźmierczak i Bronisław Zborowski. Od 21 listopada tegoż roku przewodnictwo objął Stanisław Roszczak, a od 6 grudnia Szczepan Roszkowny. Tego samego dnia ukonstytuowała się także Rada Robotnicza, której przewodniczył Tomasz Andrzejewski, a członkami zarządu byli Władysław Barczak i Ignacy Kaniewski. Burmistrz Pogorzeli Zucknik, w obawie przed przejęciem władzy przez Polaków, potajemnie sprowadził z Krotoszyna uzbrojony oddział wojskowy. Polacy, uprzedzeni o tym fakcie zaaresztowali wspomniany oddział i odstawili go do Krotoszyna.
W tym samym czasie na terenie miasta powołano do życia Radę Ludową. Prezesurę objął ks. Władysław Czerwiński, a zarząd stanowili: Wincenty Andrzejewski, Onufry Busza, Antoni Jaskulski, Wincenty Łuczkiewicz, Ignacy Roszczak, Roch Roszczak, Teofil Musielski i Józef Tomicki. Wkrótce przewodnictwo nad Radą Ludową przejął Onufry Busza. Do działalności rady należało kierownictwo ruchem powstańczym i obrona interesów społeczeństwa polskiego. 20 listopada z inicjatywy Rady Ludowej odbył się w Pogorzeli pierwszy wiec, w sali Aleksandra Przybyszewskiego, który zgromadził rzesze ludzi. Na spotkaniu przemawiali ks. proboszcz Czerwiński oraz Walenty Roszczak. 24 listopada miał miejsce drugi wiec, na który przybył adwokat z Koźmina Czesław Czypicki. Udzielał on informacji o przygotowaniu powstania, a ponadto Wincenty Łuczkiewicz został wybrany delegatem na Sejm Dzielnicowy.
Organizacją oddziału powstańczego w Pogorzeli zajął się Wacław Roszczak, były żołnierz armii niemieckiej. W ostatnich dniach grudnia wraz z Antonim Roszczakiem objeżdżali okoliczne wsie, werbując ochotników. 31 grudnia 1918 roku z inicjatywy Wacława Roszczaka odbyło się w sali Figaszewskiego zebranie wszystkich byłych żołnierzy armii niemieckiej z miasta i okolic. Przybyło na nie około 200 ochotników, którzy W. Roszczaka wybrali naczelnikiem zorganizowanego oddziału. Oddział podzielono na dwie grupy; pierwsza obejmowała członków do lat trzydziestu, którzy zobowiązali się wziąć udział w czynnej walce powstańczej, do drugiej zaś grupy zaliczono starszych członków. Mieli oni bronić bezpieczeństwa miasteczka i okolicy. ponadto cały oddział podzielono na sekcje i plutony, liczył wówczas siedemdziesięciu żołnierzy. Plutonami dowodzili: I – Szczepan Roszkowny, II – Józef Foltynowicz, sekcjami: Stanisław Szynalski, Franciszek Waśkowiek i Stefan Wojciechowski. Zastępcą naczelnika mianowano Stanisława Mikstackiego, sekretarzami Stanisława Powidzkiego i Tadeusza Busza.
3 stycznia 1919 roku oddział w pruskich mundurach z biało-czerwonymi kokardkami na ramieniu zaczął swoją działalność. Zawiesili oni polskie chorągwie na budynkach magistratu, poczty, dworca kolejowego i innych. Zaskoczeni Niemcy bez żadnego oporu oddali urzędy w ręce polskie. 5 stycznia odbyła się przysięga i poświęcenie sztandaru oddziału pogorzelskiego. Od 6 do 14 stycznia oddział prowadził rewizję wśród obywateli narodowości niemieckiej, rekwirując broń. W rezultacie rewizji znaleziono kilka karabinów i rewolwerów wojskowych oraz dużą ilość granatów ręcznych i amunicji.
Straż Ludowa powstała również w pobliskiej wsi – Głuchów, której dowódcą został Stanisław Gabryelczyk. Członkowie jej pełnili służbę wartowniczą i patrolową, a ponadto nieprzerwanie obserwowali szosę prowadzącą z Kobylina do Pogorzeli, gdyż w Krotoszynie stacjonował silny garnizon niemiecki.
14 stycznia 1919 roku do Pogorzeli przybył Komendant Baonu Koźmińskiego, ppor. Józef Modlibowski w celu dokonania przeglądu oddziału, który następnego dnia wcielono w szeregi I-go Baonu Koźmińskigo jako Oddział Pogorzelski. 1 lutego żołnierze opuścili miasteczko i wyruszyli na front. Następnego dnia z Oddziału Pogorzelskiego utworzono 2 kompanię I Batalionu Koźmińskiego. Kompanię dozbrojono i 4 lutego (po przysiędze) wyruszyła do Miejskiej Górki, by wzmóc siły polskie przy zdobywaniu Rawicza. W bitwie tej wsławili się st. szer. Michał Szynalski i Stanisław Kotkowiak, ciężko ranni zostali szeregowcy: A. Aleksy, S. Kubiak i J. Wybieralski, ponadto szeregowcy: A. Foltynowicz, Cz. Peliński i st. szer. S. Musielak.
Zwłoki zabitego S. Kotkowiaka przewiezione zostały do Pogorzeli 11 lutego i pochowane na miejscowym cmentarzu. Pogrzeb przybrał charakter wielkiej manifestacji, wzięły w nim udział wszystkie stowarzyszenia i prawie całe społeczeństwo miasta.
19 lutego Kompania pogorzelska udała się do Szurkowa, a następnie weszła w skład 11 Pułku Strzelców Wielkopolskich jako 12 kompania III Batalionu. Do 7 marca kompania przebywała w Jutrosinie, pełniła służbę wartowniczą i przeprowadzała ćwiczenia wojskowe. 8 marca powstańcy wyruszyli na odcinek linii demarkacyjnej, obejmującej miejscowości Janowo-Zaborowo-Wielki Bór-Zmysłowo-Rudy. Mimo linii demarkcyjnej dochodziło ciągle do potyczek z Niemcami. W tym czasie nadeszły od dowódcy III Baonu pierwsze awanse. Mianowani zostali: plutonowymi – kaprale J. Foltynowicz i M. Szynalski; kapralami – st. szeregowcy: F. Marcinek, S. Musielski, S. Nader i F. Smektała. Starszymi szeregowcami mianowano: A. Andrzejewskiego, E. Buszę, A. Chmielewskiego, H. Lammela i S. Wunscha.
7 kwietnia kompania objęła odcinek graniczny Pomocno-Zaorle-Sowy. Dwa dni później pod Olszą patrol pod dowództwem sierż. Kucharczyka natrafił na placówkę niemiecką. Wywiązała się walka, w której Kucharczyk poległ. Dowództwo kompanii objął sierż. sztab. W. Roszczak. W maju 1919 roku otrzymał on awans do stopnia podporucznika. Sierżantem sztabowym został J. Foltynowicz.
25 kwietnia 1919 roku cały III Batalion wyruszył do Krotoszyna. Tam do 8 maja odbywał ćwiczenia wojskowe. Trzy dni później jednostka przeniesiona została do Jutrosina. Ponownie wykonywała zadania patrolowe linii demarkcyjnej. 9 grudnia 1919 roku Batalionowi wyznaczono Raszków jako miejsce postoju. Od 21 stycznia 1920 roku jednostka oczekiwała rozkazu wyjazdu na front wschodni.
Dzisiaj jest: Niedziela |
13 Października 2024 |
Imieniny obchodzą Daniel, Edward, Gerald, Geraldyna, Maurycy, Mikołaj, Siemisław, Teofil |
Do końca roku zostało 80 dni. Zodiak: Waga |